| |||
| Algemeen | |||
|---|---|---|---|
| Naam | Koolstof | ||
| Symbool | C | ||
| Atoomnummer | 6 | ||
| Groep | Koolstofgroep | ||
| Periode | Periode 2 | ||
| Blok | P-blok | ||
| Reeks | Niet-metaal | ||
| Kleur | Kleurloos | ||
| Chemische eigenschappen | |||
| Atoommassa (u) | 12,011 g.mol-1 | ||
| Elektronenconfiguratie | [He]2s2 2p2 | ||
| Oxidatietoestanden | -4, +2, +4 | ||
| Elektronegativiteit (Pauling) | 2,55 | ||
| Atoomstraal (pm) | 77 | ||
| 1e ionisatiepotentiaal (kJ×mol-1) | 1086,46 | ||
| 2e ionisatiepotentiaal (kJ×mol-1) | 2352,65 | ||
| 3e ionisatiepotentiaal (kJ×mol-1) | 4620,50 | ||
| Fysische eigenschappen | |||
| Dichtheid (kg·m-3) | 2620 | ||
| Smeltpunt (K) | 3725 | ||
| Kookpunt (K) | 4827 | ||
| Aggregatietoestand | Vast | ||
| Smeltwarmte (kJ·mol-1) | 105 | ||
| Verdampingswarmte (kJ·mol-1) | 710,9 | ||
| Van der Waalse straal (pm) | 170 | ||
| Kristalstructuur | Hex | ||
| Molair volume (m3·mol-1) | 3,42/5,31 | ||
| Geluidssnelheid (m·s-1) | 18350 | ||
| Specifieke warmte (J·kg-1·K-1) | 710 | ||
| Elektrische weerstand (μΩcm) | 1375 | ||
| Warmtegeleiding (W·m-1·K-1) | 140 | ||
| SI-eenheden en standaardtemperatuur en -druk worden gebruikt, tenzij anders aangegeven | |||
Koolstof is een scheikundig element met symbool C en atoomnummer 6. Het is een kleurloos niet-metaal.
[bewerk] Ontdekking
Koolstof werd al in de prehistorische oudheid ontdekt en gebruikt in de vorm van houtskool, dat bereid werd door organisch materiaal (meestal hout) te verhitten in een zuurstofarme omgeving. Het Engelse carbon is dan ook afgeleid van het Latijn, waar carbo houtskool betekent.
Ook diamanten, die een andere allotrope vorm van koolstof zijn, zijn sinds lang bekend. Pas sinds enkele decennia is het mogelijk deze synthetisch te vervaardigen. Fullerenen, de derde allotrope vorm, werden in de jaren 80 (20e eeuw) bij toeval ontdekt.
[bewerk] Toepassingen
De voornaamste toepassing van koolstof is in de vorm van koolwaterstoffen, met name de fossiele brandstoffen aardgas en ruwe olie. Uit ruwe olie wordt in de petrochemische industrie onder andere petroleum, benzine en kerosine gedestilleerd en het dient als basis voor veel synthetische stoffen, waaronder plastics.
Andere toepassingen zijn:
- De isotoop 14C (ontdekt op 27 februari 1940) wordt gebruikt bij koolstof-14-datering.
- Grafiet wordt, vermengd met klei voor meer stevigheid, gebruikt in potloden.
- Diamanten vinden toepassing in (kostbare) sieraden en worden om hun hardheid onder andere toegepast in boorkoppen.
- Bij de productie van staal is koolstof een van de stoffen die met het ijzer wordt gemengd.
- In kernreactors wordt koolstof in staven toegepast om het kernsplijtingsproces te modereren, ofwel beheersbaar te houden.
- De chemische en structurele eigenschappen van fullerenen maken dat voor deze koolstofcomplexen misschien een veelbelovende rol is weggelegd in de nanotechnologie.
[bewerk] Opmerkelijke eigenschappen
Koolstof is een vierwaardig element dat in grote hoeveelheden op aarde voorkomt. Koolstof kent vier allotrope vormen:
- diamant, het hardste mineraal dat we kennen, met een hardheid van 10,0;
- grafiet, een van de zachtste bekende substanties, met een hardheid van 1,5, maar in de vorm van koolstofvezel wel met een hoge treksterkte;
- fullereen, welke structurele en elektrochemische eigenschappen heeft waarmee het potentieel bruikbaar is voor nanotechnologie;
- amorf.
Bij normale druk vormt koolstof grafiet. Hierbij vormt elk koolstofatoom bindingen met drie andere koolstofatomen. Deze verbindingen liggen alle in hetzelfde vlak, dat bestaat uit gefuseerde hexagonale ringen, net als bij aromatische koolwaterstoffen. De twee bekende vormen van grafiet, alfa-hexagonaal en bèta-rombohedraal, hebben identieke fysische eigenschappen, maar verschillen in kristalstructuur. Natuurlijk grafiet kan tot 30% uit de bètavorm bestaan. Synthetisch grafiet bevat alleen de alfavorm. De alfavorm kan overgaan in de bètavorm door mechanische behandeling. Boven 1000 °C gaat de bètavorm weer over in de alfavorm.
Grafiet geleidt elektriciteit (door de delokalisatie van het pi-orbitaal). Grafiet is zeer zacht en bestaat uit lagen die makkelijk overal elkaar heen glijden, omdat de binding tussen de lagen alleen door Van der Waalskrachten wordt gevormd. De sterkte binnen een laag is wel weer groot, een eigenschap die bij koolstofvezels ('linten' van grafiet) tot uiting komt.
Bij zeer hoge druk kan de tweede allotrope vorm, diamant, ontstaan. In diamant vormt elk koolstofatoom bindingen met vier andere koolstofatomen. Diamant heeft dezelfde kubische structuur als silicium en germanium. De sterkte van de koolstof-koolstofbindingen maken diamant, samen met het iso-elektrische boornitride de hardst bekende verbindingen, die uiterst krasbestendig zijn.
Bij kamertemperatuur verloopt de overgang van grafiet naar diamant extreem traag. Onder sommige omstandigheden kristalliseert koolstof als Lonsdaleïet, een vorm die overeenkomsten vertoont met diamant, maar hexagonaal is.
Koolstof komt in zeer veel verschillende verbindingen voor, in alle organische levensvormen en vormt de basis voor de organische chemie. Koolstof heeft ook de interessante eigenschap dat het chemische verbindingen met zichzelf en talloze andere elementen kan aangaan (het aantal koolstofverbindingen is theoretisch onbeperkt). Koolstof vormt in verbinding met zuurstof onder andere CO2, dat van essentieel belang is voor plantengroei. In verbinding met waterstof vormt het zogenaamde koolwaterstoffen. Hiertoe behoren ook de vetzuren, waarvan vele onmisbaar zijn voor leven. Ook worden veel koolwaterstoffen als fossiele brandstoffen aangetroffen.
Koolstof is om vele redenen een bijzonder element. De verschillende toestanden lopen uiteen van één van de zachtst bekende materialen (grafiet) tot één van de hardste (diamant). Koolstof gaat gemakkelijk verbindingen aan met veel andere kleine atomen, waaronder ook andere koolstofatomen. Er zijn zo'n 10 miljoen koolstofverbindingen bekend. Koolstofverbindingen vormen de basis voor al het leven op aarde. De koolstof-stikstofcyclus is één van de processen die in de zon en andere sterren energie levert.
Koolstof werd niet gevormd bij het ontstaan van het heelal (in de Big Bang) vanwege het feit dat er drie botsingen tussen alfadeeltjes (heliumkernen) nodig zijn om koolstof te vormen. Het heelal koelde daarvoor in het begin te snel af. De vorming van koolstof vindt daarom voornamelijk in sterren plaats.
Fullerenen zijn genoemd naar de architect Buckminster Fuller, die soortgelijke constructies in architectonische ontwerpen introduceerde, en worden om dezelfde reden ook wel "buckyballs" en "buckytubes" genoemd. Fullerenen hebben een grafietachtige structuur, maar in plaats van een zuivere hexagonale opeenstapeling komen er ook pentagonale en mogelijk heptagonale ordeningen van koolstofatomen in voor, waardoor de lagen zich vormen tot bollen, ellipsen en cilinders. Aan de eigenschappen van fullerenen valt nog veel te ontdekken.
[bewerk] Verschijning
Er zijn als gezegd zo'n 10 miljoen koolstofverbindingen bekend. Koolstof komt in grote hoeveelheden voor in sterren (en dus de zon), kometen en in de atmosfeer van veel planeten. Sommige meteorieten bevatten microscopisch kleine diamanten die gevormd zijn toen ons zonnestelsel nog een protoplanetaire schijf was. Koolstof komt in diverse verbindingen voor in de aardatmosfeer en in water. Kooldioxide CO2 is daarvan wellicht de voornaamste verbinding.
Een zeer geleidelijke door mensen veroorzaakte toename van CO2 in de atmosfeer wordt door velen gezien als een bedreiging voor de aarde. Men spreekt van het broeikaseffect.
In combinatie met kleinere hoeveelheden calcium, magnesium en ijzer komt koolstof op aarde in grote hoeveelheden voor in carbonaat en rotsgesteenten als kalksteen, dolomiet, marmer, etc. Koolstof komt ook in zeer grote hoeveelheden voor in fossiele brandstoffen. Grafiet wordt in grote hoeveelheden aangetroffen in de Verenigde Staten, Rusland, Mexico, Groenland en India.
Natuurlijke diamanten worden gevonden in oude vulkanische gesteenten, opgesloten in het mineraal kimberliet. De meeste diamanten worden gedolven in Afrika, vooral in Zuid-Afrika, Namibië, Botswana, de Republiek Congo en Sierra Leone. Verder worden diamanten gevonden in Canada, de Russische Poolzee, Brazilië en in Noord- en West-Australië.
[bewerk] Isotopen
| Stabielste isotopen | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Iso | RA (%) | Halveringstijd | VV | VE (MeV) | VP |
| 11C | syn | 20,39 min | EV | 1,982 | 11B |
| 12C | 98,89 | stabiel met 6 neutronen | |||
| 13C | 1,11 | stabiel met 7 neutronen | |||
| 14C | syn | 5730 j | β | 0,156 | 14N |
Het element komt op aarde van nature als twee stabiele isotopen voor: 12C en 13C. Daarnaast is er een radioactief isotoop 14C (Koolstof 14) dat in de atmosfeer voortdurend aangemaakt wordt door kernreacties ten gevolge van de kosmische straling. Koolstof-14-datering wordt veel gebruikt om archeologische vondsten te dateren.
[bewerk] Toxicologie en veiligheid
Koolstof wordt (beperkt) gebruikt als voedseladditief. In de EU is dit toegestaan onder E-nummer E153.
Roetuitstoot door onder andere het verkeer bestaat voor een belangrijk deel uit koolstof. Deze kleine zwevende deeltjes ook wel bekend als fijn stof komen bij inademing diep in de longen terecht en kunnen problemen met de gezondheid veroorzaken.
Naast de talloze koolstofverbindingen zonder welke aards leven niet mogelijk zou zijn, zijn er ook veel toxische koolstofverbindingen, waaronder:
- koolmonoxide (CO) dat onder andere voorkomt in uitlaatgassen van verbrandingsmotoren;
- cyanide (CN-), dat soms in mijnen wordt aangetroffen.
Organische gassen zoals ethyleen (CH2=CH2) en methaan (CH4) zijn explosief en brandbaar wanneer ze met lucht (zuurstof) gemengd zijn.
[bewerk] Externe links
- PeriodiekSysteem.com over: Koolstof
- Lenntech over: Koolstof
- (en) EnvironmentalChemistry.com over: Koolstof
- (en) WebElements.com over: Koolstof
BW Bewise Inc.
Welcome to BW tool world! We are an experienced tool maker specialized in cutting tools. We focus on what you need and endeavor to research the best cutter to satisfy users’ demand. Our customers involve wide range of industries, like mold & die, aerospace, electronic, machinery, etc. We are professional expert in cutting field. We would like to solve every problem from you. Please feel free to contact us, its our pleasure to serve for you. BW product including: cutting tool、aerospace tool .HSS Cutting tool、Carbide end mills、Carbide cutting tool、NAS Cutting tool、Carbide end mill、Aerospace cutting tool、Фрезеры’Carbide drill、High speed steel、Milling cutter、CVDD(Chemical Vapor Deposition Diamond )’PCBN (Polycrystalline Cubic Boron Nitride) ’Core drill、Tapered end mills、CVD Diamond Tools Inserts’PCD Edge-Beveling Cutter(Golden Finger’PCD V-Cutter’PCD Wood tools’PCD Cutting tools’PCD Circular Saw Blade’PVDD End Mills’diamond tool ‘Single Crystal Diamond ‘Metric end mills、Miniature end mills、Специальные режущие инструменты ‘Пустотелое сверло ‘Pilot reamer、Fraises’Fresas con mango’ PCD (Polycrystalline diamond) ‘Frese’Electronics cutter、Step drill、Metal cutting saw、Double margin drill、Gun barrel、Angle milling cutter、Carbide burrs、Carbide tipped cutter、Chamfering tool、IC card engraving cutter、Side cutter、NAS tool、DIN tool、Special tool、Metal slitting saws、Shell end mills、Side and face milling cutters、Side chip clearance saws、Long end mills、Stub roughing end mills、Dovetail milling cutters、Carbide slot drills、Carbide torus cutters、Angel carbide end mills、Carbide torus cutters、Carbide ball-nosed slot drills、Mould cutter、Tool manufacturer.
留言列表
